TEMBUNG SAROJA

Minggu, 17 Januari 2016

| | |


   A. TEMBUNG SAROJA
Tembung saroja iku tembung kang rinakit seka rong (2) tembung kang (mèh) padha tegesé lan bisa nuwuhaké makna kang luwih teges. Bisa maknané perkara kang ana sesambungané, bisa uga kahanan kang mbangetaké.
Tuladhane :
·        sato kéwan = perkara kéwan
·        ayem tentrem = tentrem tenan
·        tepa tuladha = tuladha
·        tresna asih = asih tenan
·        colong jupuk = perkara nyolong utawa kagiatan nyolong.
        Conto liyane : tumpang tindhih, dana driyah, mukti wibawa, tingkah laku.
        Tuladhane ukara sing nganggo tembung saroja :
     1.     Wong  Jawa pranyata nduweni kabudayan kang adi luhung.
   2.     Pegaweyane mung angkat junjung, apa bisa nyukupi kebutuhane kulawargane ?
   3.     Direwangi njungkir njempalik meksa ora bisa cukup kanggo mangan saben dinane.
    4.     Dedeg piadege gedhe dhuwur tur gagah prakosa.
    5.     Satriya ing Madukara iya raden Harjuna pranyata satriya kang sekti mandraguna.

   B. JOGJASWARA
Tembung yogyaswara iku tembung kang ngresepake, amarga kepenak dirungokake.
Tuladha:
 dewa-dewi, apsara-apsari, kedhana-kedhini, putra-putri, siswa-siswi, mahasiswa-mahasiswi, gandarwa-gandarwi, pramugara-pramugari, raseksa-raseksi, lsp.
Tembung yogyaswara beda lho ya karo dwilingga salin swara. Menawa dwilingga salin swara kuwi ora duwe  teges lanang wadon, ananging tegese padha.
Tuladhane dwilingga salin swara:
bola-bali
, wira-wiri, mloka-mlaku, mrana-mrene, lsp.
C. TEMBUNG GARBA (SANDI)
Tembung garba yaiku nggandheng tembung loro utawa luwih kanthi cara nyuda cacahing wanda   (suku  kata).
Tuladha:
 [1] a + a = a
tuladha : sesotya + adi = sesotyadi

[2] a + i = e
tuladha : parama + iswara = parameswara

[3] a + u = o
tuladha : sara + utama = sarotama

[4] a + o = o
tuladha :aOcdadya + ojat = dadyojat

[5] i + i = i
tuladha :

siti + inggil = sitinggilaOc[6] i + a = ya
tuladha :aOclagi + antuk = lagyantuk

[7] u + a = wa
tuladha :aOcmasku + ari = maskwari

[8] u + i = wi
tuladha :aOcmunggu + ing = munggwing

[9] o + a = wa
tuladha:aOckebo + alasan = kebwalasan

Tuladha liyane:

·        narendra nara + endra,
·        lagyantuk lagi + antuk,
·        dupyarsa dupi + arsa,
·        kapyarsa kapi + arsa.

·        jiwa + angga = jiwangga

·        lebda + ing = lebding

·        nara + endra = narendra

·        dupi + arsa = dupyarsa

D. TEMBUNG PLUTAN
Tembung plutan yaiku tembung kang wandane loro kang dirangkep didadekake sawanda.
Tuladha :
1. para dadi pra
2. kiyat dadi kyat
3. suwara dadi swara
4. murih dadi mrih
5. weruh dadi wruh
6. sari dadi sri
7. suwarga dadi swarga
8. sarana dadi srana
9. dicuwowo dadi dicwowo 
10. suwasa dadi swasa
11. kuluban dadi kluban
12. gumerit dadi gumrit
13. kuwalon dadi kwalon
14. deres dadi dres
15. kuwasa dadi kwasa
16. serat dadi srat
17. purihen dadi prihen
18. keras dadi kras
19. dereng dadi dreng
20. sinarawedi dadi sinrawedi
21. samaya dadi smaya
22. seret dadi sret
23. sumangkeyan dadi smangkeyan
24. sakarepmu dadi skarepmu
25. saprongkal dadi sprongkal
26. ketambuhan dadi ktambuhan
27. telulikur dadi tlulikur
28. suwidak dadi swidak
29. suwasa dadi swasa
30. pinerang dadi pinrang
31. cuwiri dadi cwiri
32. welas dadi wlas
33. gumantung dadi gmantung
34. sinerang dadi sinrang

 


Sumber :

0 komentar:

Posting Komentar